We waren in Enkhuizen, en hadden ons aangemeld voor een rondleiding in de Librije. In Nederland zijn nog maar twee Librijes die bewaard zijn gebleven op haar oorspronkelijke locatie: Zutphen en Enkhuizen. (dit in tegenstelling tot wat op diverse websites valt te lezen, dat er maar één zou zijn.)
De Librije bevindt zich in een aanbouw aan de Westerkerk. Rechtsboven, waar de raampjes openstaan, daar plaatste ik even mijn tas in het venster.
Venster op geschiedenis: de atlas van Blaeu is wereldberoemd!
Hij is ook opgenomen in de Canon van Nederland en dat zegt wel wat.
In de 17e eeuw was dit het kostbaarste boek wat te krijgen was, en een statussymbool voor rijke burgers.
En die originele atlas kregen wij nu te zien!
Venster op de wereld: Amsterdam was in de 17 eeuw een belangrijk centrum voor internationale handel, overzeese expansie en rijkdom. Enkhuizen was de tweede grote havenstad. De Republiek beleefde haar Gouden Eeuw. Door de zeevaart en de handel was er behoefte aan betrouwbare navigatiemiddelen. Maar ook welgestelde burgers waren nieuwsgierig naar andere landen en waren bereid veel geld uit te geven aan luxueus uitgegeven atlassen en globes. Het familiebedrijf Blaeu publiceerde de befaamde Atlas Major. In bijna zeshonderd kaarten en enkele duizenden pagina’s beschrijvingen bracht deze meerdelige atlas de toenmalige wereld in kaart. En toen lag die oude atlas voor ons:
De atlas illustreerde hoe de kennis van de wereld door ontdekkingsreizen en
handelscontacten was toegenomen. Ik nam een foto van een gedeelte tekst wat illustratief is voor de lange toelichtingen in dit kostbare en beroemde boek: “Dit landt, zijnde in sommighe plaetsen bergachtigh, is vruchtbaer, soo in tarwe als andere granen, geeft seer goede wijn, excelente vruchten van een aengenamen smaeck, insonderhuyt seer goede vyghen en olyven.”
De gids bladerde voor ons door en we mochten aangeven welke pagina’s we graag nog wilden zien. Bijzonder vind ik het om deze foto te laten zien: kaart van het gebied wat al eeuwenlang De Veluwe heet.
En nog meer heb ik om in dit blogje te laten zien, en deze laatste foto maakt de connectie met ‘handwerk’. Op sommige plaatsen in de atlas zijn aan de randen tekeningen aangebracht van de streekdracht van de beschreven landen en gebieden. Daar was men toen ook al heel erg in geïnteresseerd.
De atlas van Blaeu wordt geroemd om zijn sublieme typografie en vorstelijke uitvoering. Deze Atlas Maior bracht de toenmalige wereld binnen handbereik, in de mooist denkbare uitvoering. En dat ik nu (met toestemming) deze foto’s mag publiceren vind ik wel bijzonder. Een soort rechtstreeks lijntje van de zeventiende eeuw naar nu.
Margriet, Jij was in mijn geboortestad waar ik 23 jaar bleef wonen! Zag je het muurtje aan de zijkant van de kerk, aan de Westerstraat met de oude RHBS er tegenover? Ik zat op de HBS en wij aten onze lunch bij goed weer altijd zittend op dat muurtje (wij hadden maar een half uur lunchpauze). Vooral de buitenkant van de Westerkerk staat dus in mijn geheugen gegrift. Begin dit jaar vierden we ons 40 jarig huwelijk in een appartement in de oude HBS. Lokaal Aardrijkskunde (in werkelijkheid Nederlands) was “aardrijkskundig” ingericht. Landkaarten op de gordijnen, koffers in de kamer………. Onvergetelijk!
Groetjes, Tineke
Ja, ik weet welk muurtje je bedoelt! In gedachten zie ik je zitten, als HBS-er in de lunchpauze! Ik kan me wel voorstellen dat die Westerkerk dan vast in je geheugen gegrift staat! Altijd was daar dan die oude muur om tegenaan te kijken!
Mooi dat jullie je 40jarig huwelijk daar konden vieren! Dat lijkt me dan echt een perfecte locatie voor zoiets!