Bezoek aan Herinneringskamp Westerbork

Midden in Drenthe ligt een plek met een geschiedenis. Hier worden de levens van meer dan honderdduizend Nederlandse Joden, Sinti en Roma in herinnering gehouden.
Als ‘vrije mensen’ liep ik op de eerste maandag van maart met mijn zussen door het geopende hek. We hadden een weekend in een vakantiehuisje afgesloten en op de weg naar huis bezochten we Herinneringskamp Westerbork.

Kamp Westerbork stond tijdens de Tweede Wereldoorlog bekend als ‘voorportaal van de hel’. Het was een doorgangskamp naar concentratiekampen als Auschwitz en Sobibor. Op de plaats waar de spooraansluiting van Hooghalen in het Kamp Westerbork eindigde, en vanwaar de treinen naar de vernietigingskampen vertrokken, ligt het bekende Nationaal Monument met de gebogen rails. De spoorlijn telt 97 bielzen, waarvan 93 vastgeklonken aan de rails. Ze refereren aan het aantal transporten vanuit kamp Westerbork. De overige vier bielzen verwijzen naar transporten die elders vanuit Nederland vertrokken.

Wagonladingen vol mensen, meest Joodse mensen, werden met treinen afgevoerd. Twee wagons staan op het terrein. Om ons een beeld te geven hoe zij uit ons land en onze wereld verdwenen.

Op de voormalige appelplaats is een monument ter herinnering aan de 102.000 voornamelijk Joden die vanaf deze plek werden weggevoerd. De stenen met daarop een ster geven een beeld van de enorme aantallen.

Hun namen worden op deze herdenkingsplek doorlopend genoemd. En in het museum zagen we een portrettenmuur, die een beeld geeft van deze mensen.
Zo komt het steeds dichterbij, zo wordt je als bezoeker telkens meer en dieper bepaald bij de levens van onze landgenoten, die 75 jaar geleden zo gruwelijk werden weggevoerd om te worden vermoord. Niet dat onpersoonlijke en onbevattelijke aantal van ‘honderd-en-twee-duizend’. Maar 102.000 keer één mens: een moeder, een vader, een grootmoeder, een opa, een broer, een zus, een zoon, een dochter, een neef, een nicht, een vriend, een vriendin.

De geschiedenis komt steeds dichterbij. Eerst het terrein en de trein. Dan de stenen, de namen, de portretten. Dan nòg wat persoonlijker. Op mijn blog ben ik gewend om mijn blogjes te schrijven vanuit handwerk-perspectief. Daarom nu deze foto. In het museum stond een koffer, met daarin een rood gebreid vestje. Daarop de stigmatiserende en verplichte jodenster. Het trof mij. Ooit heeft een moeder met veel liefde en toewijding dit vestje voor haar dochtertje gebreid. Haar grote schat, haar prachtige kind. Ze maakte het mooiste vestje wat ze maar breien kon. Toen kwam de oproep. De verblinde bezetter schreef zelfs een lijstje voor met wat de slachtoffers mee ‘mochten’ nemen. Zo werd het vestje ingepakt.
Nu is het een stille getuige van een ongekend drama.

Met mijn zussen loop ik de lange weg weer terug naar de parkeerplaats. Langs deze weg staan telkens bielzen van de originele spoorlijn rechtop. Op elke biels een bordje met daarop de datum (1942), de bestemming (Auschwitz) en het aantal mensen wat vanaf die plek werd weggevoerd (1000 duizend per trein).

Als vrije mensen liepen we weer weg van deze voormalige kampplaats. Het had al zò lang op mijn ‘lijstje’ gestaan om hier een keer naar toe te gaan. Het was goed dat dit nu kon. Ik zei tegen m’n zussen dat ik me nu iets completer voel als Nederlander, nu ik dit heb gezien.
Jullie hebben nu een paar van mijn foto’s gezien. Als je de gelegenheid hebt: ga hier ook eens heen. Het ligt nogal afgelegen. De vijand wilde niet dat de rest van Nederland dit zag. Aan het oog onttrokken. De laatste foto is op dezelfde plek genomen als de foto hierboven, maar dan de andere kant van de weg.
Met dit blogje wil ik ook een soort ‘gedenkteken’ oprichten. Wij behoren dit te weten.