Diep doorleefd. Om stil van te zijn

Geschiedenis. Alles draait om de geschiedenis. Heel ons leven is gevormd door gewoonten en gebeurtenissen uit het verleden, uit de verre en nabije geschiedenis. Zowel onze persoonlijke levens: onze opvoeding, de plek waar je werd geboren en opgroeide, de familietradities, de waarden die je meekrijgt. Als ook de wereldgeschiedenis: de ontdekkingen maar ook de oorlogen, de wereldschokkende gebeurtenissen en de hoop op vrede.

De geschiedenis is bóórdevol drama en doordraaien. Na elke vreselijke of vreedzame, elke diepingrijpende of donkere gebeurtenis moesten mensen zich weer bezinnen en opnieuw beginnen. Het leven en het land weer opbouwen, zo goed als het ging. Soms was er wel honderd jaar voor nodig, om een oorlog of iets verschrikkelijks te verwerken. Het blijft en bleef nog zeer lang doorwerken in de levens van mensen.

Eén keer in de wereldgeschiedenis was er een gebeurtenis die later als zò groot en allesomvattend werd gezien, dat de jaartelling opnieuw werd begonnen. Alles relateerde nu naar de geboorte van iemand die later gekruisigd werd. Die kruisiging was zò verpletterend, zò ingrijpend, zò ongewoon. En zò vol van betekenis.
Ook dat werd later pas echt goed begrepen. De gebeurtenissen rond die dood werden in viervoud opgeschreven en gingen de kern vormen van deel twee van de bijbel.

Niet iedereen kon die bijbel lezen, maar er ontstond een kerk die zich geheel baseerde op de centrale gebeurtenissen rond het lijden en het sterven van die man, Jezus. Heel het kerkelijk jaar concentreerde zich op de herdenking en viering van die gebeurtenissen. Op Goede Vrijdag de herdenking dat Jezus is gekruisigd. En dan op Stille Zaterdag een dag van stilte en bezinning. Het is de dag van het besef dat Jezus werkelijk gestorven is. Hij is ’s avonds nog van het kruis gehaald. Zijn moeder Maria en zijn vrienden hebben hem naar een rotsgraf gebracht. Het graf is afgesloten met een grote, zware steen. Het is nu stil geworden.

De latere kerk zorgde voor overvloedige reproducties van wat er allemaal was gebeurd rond die kruisiging en de kruisafname. In talloze schilderijen en gravures werden die gebeurtenissen miljoenvoudig weergegeven. Voor alle mensen die niet zelf konden lezen, en voor de inprenting in het collectieve wereldgeheugen.

Ook bordurende vrouwen sloten zich aan bij het diep-doorleven van wat daar, tweeduizend jaar geleden, gebeurd is. Toen er een nieuw genre in de borduurkunst was ontstaan, ongeveer tweehonderd jaar geleden, werden beroemde schilderijen omgezet in borduurpatronen. Allerlei taferelen uit de geschiedenis en ook uit de bijbelse geschiedenis konden worden geborduurd. Nog in de zeventiger jaren beoefende een vrouw uit Kampen deze borduurkunst. Zij borduurde de kruisafname. Het tijdschrift Handwerken zonder Grenzen besteedde er aandacht aan in het zesde nummer (uit haar geschiedenis). Het artikel heet: Letterdoeken zonder letters. Een doek wat een verhaal vertelt.

Bij toeval kwam ik dit artikel tegen. Nu is dit blogje vandaag gevormd door Letters die woorden vormen, en die woorden maakten zinnen en die zinnen geven zin. Vele woorden en zinnen hebben al deel uitgemaakt van ons leven, en hebben ons leven gevormd. Voor mij is de oude familiebijbel illustratief voor de traditie waarin ik ben geboren. Ik verheug mij erin dat ik vandaag deel uitmaak van een grote menigte die Stille Zaterdag gedenkt. We zijn er stil van. Wat er allemaal gebeurd is.

(En op mijn blog geef ik graag door: ook deze letterdoeken maken deel uit van de handwerkgeschiedenis.
Iemand vroeg gister uit welk jaar de familiebijbel komt. Uit 1702. Er is niet zuinig mee omgesprongen, de platen liggen los. Maar hij ìs er nog wel!)