Dieren in wandtapijten

In de tweede helft van de 16 eeuw ging de elite zogenaamde ‘Kunst- und Wunderkammern’ aanleggen, ook wel Rariteiten-kabinetten genoemd. Het waren eigenlijk de voorlopers van onze moderne musea. Onder invloed van het humanisme, en van de toegenomen kennis en door wetenschap en ontdekkingsreizen sloegen de aristocraten aan het verzamelen. De kostbare objecten werden in speciale kamers of kabinetten getoond. De verzamelaars trachten een zo compleet mogelijk beeld te verkrijgen van de gekende wereld en het universum. In het museum Oudenaarde waren een paar van deze natuur- en cultuur-verzamelingen. En toen we die bewonderd hadden, gingen we weer verder met het bekijken van de vele wandtapijten die hier ook hingen.

Ik had aan één blogje niet genoeg, dus ik laat in dit tweede nog wat foto’s van wandtapijten zien. In het eerste blogje benoemde ik ‘gewone’ dieren en de exotische dieren die werden afgebeeld. Nu ook nog wat over de mythische dieren, die ook een plekje vonden op de tapijten. Zoals de eenhoorn.

De eenhoorn is één van de bekendste  fabeldieren in de wandtapijtkunst. Het fabeldier – wat al in de oudheid werd afgebeeld – symboliseert het wilde en ontembare. Ook voor de ‘Wunderkamer’ was de hoorn van de mythische eenhoorn een geliefd item. Eigenlijk ging het om de slagtand van de narwal, die de ‘eenhoorn van de zee’ werd genoemd.

Ook draken spreken al eeuwenlang tot de verbeelding en komen voor in talrijke legendes en mythes in verscheidene culturen. In het Oosten was de draak een goede god, maar in de christelijke traditie is de draak het symbool van het kwaad.

In het vorige blogje over de wandtapijten van Oudenaarde schreef ik dat ‘voor het eerst’ er zoveel aandacht was in een expositie voor de (wilde) dieren. Dat had ik overgenomen van een introduktie-bordje bij de tentoonstelling. Maar de wandtapijten hangen daar natuurlijk al veel langer. En er zijn ook al veel eerder boeken over verschenen. In mijn voorraad had ik een boekje uit 1979, over de Oudenaardse Wandtapijten. Ik hield het achter, zette het nog niet in m’n shop. Want ik hoopte op een gelegenheid om op de terugweg van een Belgie-bezoek daar eens een kijkje te nemen. Nu was die gelegenheid er! Zo’n buitenlands museum is behoorlijk ver om speciaal naar toe te gaan, maar als je er tòch bijna langs komt dan werkt het soms goed uit! Het boekje blijkt een grondige studie te zijn over de achtergrond van de beroemde tapijten, de rijke geschiedenis, de technische gegevens, en de rol die de tapijtindustrie in de regio speelde. Zo’n boekje is dan extra leuk om te lezen na (of voor) zo’n museum-bezoek en zet ik dan nu – voor andere liefhebbers – in m’n shop.

Vroeger had men die weelderige tapijten, vol woeste of lieflijke taferelen nodig om zich in ‘andere sferen’ te wanen, en een exotische leefstijl paste daar ook bij. Nu staan en hangen die kostbare creaties en kunstvoorwerpen in musea en als je daar dan rondloopt en omringd wordt door de dramatische expressies, dan onderga je ook wel een soort huivering en sensatie. Het is niet-niks wat ze vroeger allemaal maakten en vergaarden!