Dodenherdenking
Vandaag is het weer dodenherdenking.
Ik las pas een stapeltje oude brieven van mijn moeder, die zij schreef aan haar ouders. Ze was toen bijna zestien en volgde een opleiding in de Betuwe.
In februari 1944 schrijft ze in een brief: “Nijmegen is inderdaad verschrikkelijk gebombardeerd. Dinsdagmiddag hadden we sport en toen waren ze erg aan het vliegen….. ’t Rode Kruis heeft al 1400 doden geteld. De binnenstad is helemaal weg.”
Onderaan het velletje (zichtbaar op de foto) en verder op de achterkant: “Arnhem is donderdagmorgen gebombardeerd. Wij hadden juist pauze en we zagen de vliegtuigen overvliegen. Even later een verschrikkelijk gebrom. We zagen de bommen vallen. In Arnhem zijn niet zoveel doden. De gasfabriek en de tinfabriek zijn kapot. In Nijmegen zijn 10.000 daklozen. Er is nog wel meer geraakt, maar daar weet ik verder niet van. Nu heb ik genoeg naars verteld.”
Ik had deze brief nog niet eerder gelezen. Het brengt het dichterbij. Hoe de vorige en eervorige generaties – en dat zijn àl onze ouders en (over)grootouders bij elkaar! – de oorlog van nabij hebben meegemaakt. In iedere familie zijn er de verhalen en de herinneringen en de weggestopte emoties. Die verhalen moeten nog steeds worden verteld en doorgegeven.
Vanavond zal ik ook aan de 1400 doden uit Nijmegen denken. Vandaag gedenken we met elkaar de vele duizenden en zelfs miljoenen slachtoffers van een verschrikkelijke oorlog.
Foto hieronder is later toegevoegd. Herdenking in Apeldoorn, foto gemaakt om half 8, toen het park nog niet helemaal vol met mensen was.
Meer lezen? Wellicht is dit interessant...
3 gedachten over “Dodenherdenking”
Wat bijzonder, zo’n brief van je moeder. Wat zal ze bang zijn geweest. Mijn moeder vertelde vaak over de oorlog. Ze was toen 13 jaar. En heeft ook veel angstige momenten gehad. Ze heeft ze ook een een schriftje geschreven. Ik werk in de zorg met mensen met dementie. Ook die mensen vertellen vaak over vroeger en de oorlog. Je merkt dat het veel heeft impact heeft gehad.
Het is inderdaad bijzonder, deze oude brieven. Wat me opvalt is dat de meisjes het kostschool-leven heel erg met elkáár beleven, dus zullen ze ook wel steun hebben gehad aan elkaar in deze angstige jaren. Er zijn ook brieven van een jaar later, waarin m’n moeder naar haar ouders schrijft welke meisjes er allemaal al zijn opgehaald door hun ouders. Maar dan beschrijft ze ook dat de directeur het daar niet echt mee eens is. “We moeten op onze post blijven”, is zijn standpunt.
En jij hebt dus ook een geschreven verslag van hoe jouw moeder de oorlog heeft beleefd en dat is ook bijzonder! Fijn dat je daardoor extra gevoelig kunt zijn voor de oudere mensen die tegen jou hun verhalen willen vertellen. Ik hoop voor alle ouderen die de oorlog hebben meegemaakt, dat zij verzorgd kunnen worden door mensen die hen het begrip kunnen geven wat zij op hun hoge leeftijd zò nodig hebben!
Ik zie het kruis gemaakt van kant, Echt prachtig. Desondanks, omdat ik Joods ben en de enige overlevende van onze familie zou het juist zijn als de Magen David een plekje zou krijgen.
Met vriendelijke groeten vanuit Jeruzalem,
Betty van Essen-Kok.