Er is (nog) geen stop

Alle delen van Lou de Jong zag ik in de kast staan: twaalf delen over Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. Daar is later wel wat over te doen geweest, of het allemaal wel helemaal goed was weergegeven.  Maar in de tijd dat die boeken verschenen, waren ze voor veel mensen die de oorlog hadden meegemaakt belangrijk. In sommige huizen staat die rij boeken nog steeds. Ook bij de oude buren van mijn moeder.

Ik wilde zo graag nog eens bij de oude buren op bezoek, die 45 jaar naast mijn ouders woonden. Nu wonen zij daar nog wel maar mijn ouders niet meer. De oude buurvrouw was de reden van mijn fietstocht naar het oude dorp. Ik was van harte welkom.

Het gesprek ging gewoon vanzelf. En op de één of andere manier kwamen we over de oorlog te praten. Dat ging gewoon zo. De oude buurvrouw zei dat ze juist deze week voor de kast had gestaan met die geschiedenisboeken. Ze had ernaar gekeken en de herinneringen kwamen weer boven. En toen vertelde ze het verhaal over wat ze als klein kind had meegemaakt. De stad waar ze woonden werd gebombardeerd. Ze werd wakker, een klein meisje nog, en had geroepen: “Mama, er is een bom op m’n bed gevallen!” Ze vertelde hoe haar ouders werden afgevoerd naar het ziekenhuis. Een oom had later gezegd: “Ongelooflijk, dat jullie daar levend uit zijn gekomen”. Het kleine meisje werd door een politieman achterop de fiets midden in de nacht naar haar oma gebracht. Ze konden nooit meer terug naar dat huis.

Ademloos luisterde ik. Ik realiseerde me: hoe lang geleden zou het zijn dat ze dit verhaal  zou hebben verteld? Tien of twintig, zestig of zeventig jaar? “Iedereen die ik kende is al overleden”, had ze gezegd. Er is niemand van mijn generatie meer om het verhaal tegen te vertellen. Bij het binnenkomen van de kamer had ik in een flits de foto’s van haar kleinkinderen zien staan. Nu zei ik: “Weet u wat ik vind?” Ik draaide me om, en wees naar de foto’s. Tieners, zo te zien. “Zìj moeten dit verhaal horen! Heeft u dit ooit wel eens tegen hen verteld? Kènnen ze dit verhaal?”
Ze keek me een beetje hulpeloos aan. “Ja, daar had ik juist deze week ook aan gedacht. En we zijn zelfs nog pas op één van hun verjaardagen geweest. Maar dan is het altijd druk. Er is nooit tijd voor. En hoe moet ik hier dan over beginnen?”

“Bel uw zoon en uw dochter dan maar eens op, zei ik, en zegt u dan maar gewoon: het oude buurmeisje is op bezoek geweest en zij stimuleerde me om jullie te zeggen dat ik graag nog eens wat wil vertellen. Het zit al zò lang in mijn hoofd! Komen jullie gauw eens, speciaal voor mijn verhaal?”
Dikke geschiedenisboeken vol zijn er geschreven. Urenlange films en documentaires zijn op tv geweest. Maar de verhalen van de èigen oma’s en de èigen opa’s zijn vaak niet bekend bij de kleinkinderen. Dat is niet goed!

Aan het eind van het bezoek vroeg ik: “Mag ik nog even naar de prachtige stoplap kijken?” De buurvrouw, vroeger ook handwerkjuf geweest, vertelde me nog een keer de details. Háár familie! Zij kent de namen nog. Maar bij elke generatie-overgang treedt er verlies van informatie op. Misschien is dat ook niet zo erg. Als het belàngrijkste maar wordt doorgegeven. Anders is er geen stop op de oorlog! Kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen moeten weten wat de voorgaande generatie vroeger heeft meegemaakt. Het is de sleutel tot het begrijpen van veel overgedragen familie-verdriet.

(Aanvankelijk was ik van plan om dit verhaal te bewaren tot 4 mei. Maar ik publiceer het tòch nu. Want wellicht is het een stimulans voor andere oma’s of opa’s. Bel je kinderen of je kleinkinderen op! En zeg gewoon: “Ik wil zo graag nog eens iets vertellen. Het is al wel bijna 80 jaar geleden, maar het zit al m’n hele leven in m’n hart en hoofd en nu wil ik het doorgeven.” Of een stimulans voor anderen: Als je ouders of grootouders nog leven, vraag dan nu naar hun verhaal. Wie weet komt er dan wèl een stop op het familieverdriet.)
(Hier heb ik eerder over deze stoplap van de buurvrouw geblogd.)

4 gedachten over “Er is (nog) geen stop”

    1. Bedankt voor je reactie Marijke.
      Ik ga steeds meer denken dat het zò belangrijk is dat de oudste generatie hun verhalen nog doorgeeft aan hun kinderen en kleinkinderen! Ik denk dat er zòveel meer begrip kan zijn, als de latere generaties weten hoe moeilijk hun vaders en moeders het hebben gehad, o.a. in de oorlog. Dit verhaal van de oude buurvrouw raakte mij ook zo, en ik denk dan steeds: ik hoop zò dat ze de telefoon pakt en het gewoon zelf aangeeft dat ze graag nog eens wat wil vertellen. Misschien was het een tussenstapje dat ze het eerst aan mij kon vertellen, en dat maakt me dan ook dankbaar, dat ik een tussenschakel mocht zijn.

    1. Margriet Hof

      Bedankt voor je reactie, die ook een bevestiging voor mij is dat anderen dit ook vinden, namelijk dat het zo belangrijk is dat de verhalen worden doorgegeven.
      Ik zou gewoon wel willen dat er op iedere (basis)school elk jaar wordt gezegd tegen de leerlingen: ga eens op bezoek bij je opa en oma speciaal om te vragen of zij nog eens wat willen vertellen over vroeger. Het zou toch mogelijk moeten zijn om die vanzelfsprekendheid dat er maar gezwegen wordt eindelijk eens te doorbreken? Tèveel belangrijke verhalen zijn al ongezegd gebleven, waardoor vervreemding en onbegrip tè lang heeft doorgewoekerd.

      Als er nog anderen zijn die dit lezen, en ook gewoon even een korte reactie willen geven zoals JeeBee en Marijke, dan graag! Hoeft niet lang te zijn, maar juist bij dit onderwerp zou ik het fijn vinden om die bevestiging te ontvangen, dat anderen dit ook belangrijk vinden. Dus welkom om te reageren!

Laat een antwoord achter aan Margriet Hof Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Meer lezen? Wellicht is dit interessant...

Scroll naar boven
Archief van de blogjes
Blogjes per week

De laatste 15 weken worden weergegeven

Blogjes per maand

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

Bedankt voor het bericht

Het bericht is succesvol verstuurd.

Bedankt hiervoor.