Herdenking ontruiming Apeldoornsche Bosch

In de nacht van 20 tot 21 januari 1943 werd een grote Joodse psychiatrische instelling in Apeldoorn ontruimd. 1200 patiënten en 50 begeleiders werden uit hun verblijven gehaald en op transport gezet naar Auswitz. Deze traumatische gebeurtenis had lang daarna grote impact op Apeldoorn. Elk jaar wordt een herdenking gehouden. Ook gister weer. Vandaag ging ik ook nog even kijken, en maakte een wandeling langs de gebouwen.

Lange tijd was de vooroorlogse instelling Het Apeldoornsche Bosch een voorbeeld van hoe patiënten konden worden verzorgd. Mooie gebouwen (die zijn nu leegstaande rijksmonumenten) en een mooie ligging tussen de bomen. Nu nog steeds wonen op deze plek mensen die zorg behoeven. Ik kom hier vaak. Het is vlak bij mijn huis. Vandaag las ik de bordjes, die nu zijn geplaatst. De bordjes vertellen de geschiedenis van de ontruiming. Als je het leest, dan huiver je.

Ook staatssecretaris Paul Blokhuis woont dichtbij deze plek. Hij sprak gister bij de herdenking. Zijn toespraak staat in de krant, en op de website van de rijksoverheid. Ik las de toespraak vanmorgen en besloot toen vanmiddag hiernaar toe te gaan. Het houdt me bezig.
Citaat uit de toespraak:

We vieren dit jaar dat we 75 jaar in vrijheid mogen leven. De meesten van ons zijn in een tijd van vrede geboren. Ik zelf ook. Wij kunnen in vrijheid onze eigen keuzes maken. Om lief te hebben. Om te geloven. Om te zijn wie we zijn. Voor velen van ons lijkt die vrijheid misschien vanzelfsprekend. Maar dat is het niet. Want mensen hebben hun leven op het spel gezet, zodat wij in vrijheid kunnen leven.

Let op je gedachten, want dat worden je woorden.
Let op je woorden, want dat worden je daden.
Let op je daden, want dat worden je gewoontes.

“De meesten van ons zijn in een tijd van vrede geboren”, zei de staatssecretaris. Ik ben er dankbaar voor.
Maar hoe zou het zijn geweest als die ontruiming vijftien jaar later had plaatsgevonden? Dan was mijn schoonmoeder misschien wel meegevoerd. Zij werkte toen op deze plek.
En hoe zou het zijn als die ontruiming vorige week had plaatsgevonden? Dan was mijn broer misschien wel meegevoerd. Hij wordt nù op deze plek opgevangen.

Deze gedachten brengen het voor mij heel dichtbij.
Deze plek is dicht bij mijn huis. Ik fiets er vaak langs en soms fiets ik over het terrein.
Ik wou alleen maar even een klein sterretje daar neerleggen.
Het is goed om te herdenken.