In het hart van de Renaissance

De Italiaanse renaissance wordt de bakermat van het moderne Europa genoemd. Rond 1500 ontstaat een tot dan toe ongekende rationele benadering van de werkelijkheid. De klassieke oudheid wordt herontdekt en er ontstaat een nieuwe kijk op filosofie, geschiedenis en politiek. De schilderkunst verbeeldt deze wedergeboorte van de oudheid. De Middeleeuwen zijn voorbij! De eerste experimenten met de vernieuwde natuurgetrouwe weergave in de schilderkunst zijn van de jonge en briljante schilder Rafaël. Zijn werk kenmerkt zich door harmonische composities, geïdealiseerde figuren en menselijke empathie. In 1501 schilderde hij op 18-jarige leeftijd een engel die wereldberoemd werd. Een afbeelding van dit schilderij prijkt nu op de catalogus van een grootse tentoonstelling, die in Enschede te zien is.

Minder bekend dan het Rijksmuseum in Amsterdam is het Rijksmuseum Twente, maar door een grandioze tentoonstelling met maar liefst 45 topstukken uit de Italiaanse Renaissance wordt dat nu vast anders. Vanaf half februari tot half juni is in dit (kleinere) Rijksmuseum deze bijzondere tentoonstelling te zien, met schilderstukken uit Italië die zelden of nooit worden uitgeleend. Hierboven een schilderij uit de vaste collectie (Bloemstilleven van A. van Beijeren uit 1620). Ook mooi, maar dat blijft er nog wel even hangen. Deze foto had ik even nodig voor het bruggetje, nu weer terug naar de Renaissance.

Andere grote namen uit de gloriejaren van de Italiaanse schilderkunst zijn  Titiaan, Bellini, Campi en Tintoretto en Lotto.  Lorenze Lotto  schilderde deze volle compositie met veel variatie van licht- en kleureffect. Heldere tinten in een soort soft focus. De aanbidding van het Christuskind is weergegeven met de bekende elementen van Jozef en Maria en een os en een ezel. Maar de herders zien er met hun kostbare kleding niet bepaald uit als mannen van het land. Ze dragen geplooide hemden en gestikte pofbroeken. Waarschijnlijk zijn zij de opdrachtgevers van het schilderij. Ze presenteren een lam wat verwijst naar de profetieën over dit kind.

Deze schilderijen bestudeerde ik ook uitgebreid. De jonge vrouw draagt een groenbrocaten jurk met opgestikte plantmotieven. Deze adellijke dame uit Bergamo stond bekend om haar kennis van verschillende talen. Ze schreef essays en gedichten en onderhield contacten in de literaire wereld. Daarmee was ze een exponent van het humanisme dat zo typerend is voor de Italiaanse Renaissance. De zuilenarchitectuur op de achtergrond verwijst naar de hernieuwde belangstelling voor de klassieke oudheid. Twee dagen na Internationale Vrouwendag vond ik dit wel een mooi portret om dit blogje mee af te sluiten.

Bewaren

Bewaren