Kleding uit oude indianenculturen in museum Volkenkunde

Het museum voor Volkenkunde is een museum wat al een tijdje op mijn wensenlijstje stond om te bezoeken. Gister had ik die gelegenheid. Ik was in Leiden op een warme zomerdag en kon er met m’n fiets naar toe. In m’n eentje dwaalde ik door de zalen van het grote museum en liet alle indrukken op me inwerken. Enorme filmprojecties op de wanden zogen me de diverse culturen binnen en brachten de attributen in de vitrines tot leven. Ik vond het gewoon overweldigend. Al die verschillende culturen, rassen, godsdiensten, rituelen! Best heftig. Ik ging vooral voor de schoonheid in de kleding, maar je krijgt natuurlijk in zo’n museum ook heel veel cultus rond tempels en oorlogen te zien.

De lange geschiedenis die Nederland en Japan met elkaar delen, gevechtsattributen en vredespijpen die de vele oorlogen in Afrika illustreren, mysterieuze beelden uit wonderlijke gebieden, overgangsrituelen en lichaamsversieringen uit Oceanië, het eigen karakter van de Koreaanse cultuur: dat en nog veel meer is allemaal te zien in dit indrukwekkende museum.

Bij de ingang had een vriendelijke medewerkster gevraagd of ik voor iets speciaals kwam. “Ik ben vooral geïnteresseerd in de kleding”, antwoordde ik. “O, dan kunt u het beste dit en dit en dit en dit bekijken”, kreeg ik als antwoord. En toen wees ze eigenlijk gewoon alles aan op de plattegrond. Want kleding is nou eenmaal een onmiskenbaar onderdeel van al die culturen. Ze wees me o.a. op de bijzondere jas van zalmhuid, uit de koudste gebieden van de aarde. Overal ter wereld werd en wordt gebruik gemaakt van alles wat de natuur te bieden heeft. Bijzonder om voorbeelden daarvan op één middag in één monumentaal gebouw zo te kunnen bekijken.

Ik stond wat langer stil bij de eeuwenoude indianenculturen met hun legendarische geschiedenis. De Maya’s, Azteken en Amazone volkeren. Wat een prachtige kleurrijke kleding!

En daarna stapte ik weer op m’n fiets en was ik weer in Leiden op de warme zomerdag. Ik had geen plattegrond bij me maar ik fietste gewoon van de ene monumentale kerk naar de andere en kwam overal. Ik reed een rondje om de Pieterskerk, beklom de Burcht, nam een foto op het Rapenburg, en ontmoette m’n zus weer na haar afspraak in het oude Weeshuis. Samen bewonderden we de grote Hooglandsekerk en aten nog een ijsje op de Vismarkt. Een uur in zo’n historische stad en dan weet je weer: onze cultuur is ook prachtig!

En toen ik weer thuis was, dacht ik: en nu ga ik eerst maar eens die stapel tijdschriften van Handwerken zonder Grenzen maar eens op m’n shop zetten. Daar staan mooie artikelen in over handwerk uit andere culturen. Van iemand uit Duitsland die een tijdje geleden een aantal oude nummers bij me kocht, hoorde ik dat dit tijdschrift ook een paar jaar is uitgegeven in Duitsland, maar dat de uitgever het helaas moest opgeven. En in ons kleine Nederland is dit mooie tijdschrift nog steeds op de markt! Ook dàt is bijzonder!

Mijn gedachte is dus eigenlijk: het is verrijkend om kennis te nemen van andere culturen (en daarvoor hebben we een paar mooie musea in ons land),
en het is verrijkend om wat te zien van het handwerk uit die andere culturen (en daarvoor zijn de tijdschriften van Handwerken zonder Grenzen heel geschikt).

Over de cultuur van de Maya’s nog dit: Elk kledingstuk vertelt een verhaal in de patronen, kleuren en vorm. De kleding ziet er in elk dorp en elke gemeenschap anders uit. Vrouwenkleding bestaat uit een huipil (blouse), een wikkelrok, een geweven ceintuur en een omslagdoek. Mannen dragen een broek, een geweven ceintuur, een hemd en in de koude gebieden een wollen poncho. De kleding wordt op een heupweefgetouw geweven. Meisjes van drie leren al de basistechnieken van het weven, vanaf hun zevende helpen ze hun moeder echt mee. Weven is een tijdrovende arbeid en voor veel families is het de belangrijkste inkomstenbron.