Lesboeken patroontekenen

Kennen jullie de Dame met de Duif? Het is het symbool van de E.N.S.A.I.D. En die interessante afkorting zijn veel handwerksters (en vooral de naaisters) vast wel eens tegengekomen. De geschiedenis van de bekende naaimethode gaat terug tot 1912. Mw. Hendrikse-Knapen had een methode bedacht om patronen te maken die voor elke maat geschikt zijn. Op een dik vel papier was een basispatroon gedrukt. Waar de lijnen van richting veranderden, was steeds een rij gaatjes geponst met een cijfer (voor de maat) bij ieder gaatje. Het grondpatroon legde je op patroontekenpapier en dan moest je door de gaatjes die bij jouw maar hoorden een punt zetten op het onderliggende papier. Vervolgens werden alle punten met elkaar verbonden en dan had je je eigen patroon in je eigen maat!

Meneer Hendrikse hielp zijn vrouw en ontwierp een apparaat waardoor een groot aantal vellen tegelijk geperforeerd konden worden. Zo ontstond de naam (Snel)apparaat. Mevrouw Hendrikse wilde de apparaten op grote schaal verspreiden en zo ontstond de Eerste Nederlandse Snelapparaten Industrie.

Nu was er alleen nog een D nodig, om een goede afkorting te kunnen krijgen. Later werd aan de D de betekenis van “Dame met Duif” gegeven. En dat plaatje is nog steeds het logo van de ENSAID. Er zijn nog steeds goed-bezochte modevakscholen die het leerplan van de ENSAID gebruiken en de organisatie is nog steeds een begrip, hoewel er ook andere leerplannen zijn ontwikkeld. Zoals het leerplan van Modevakschool Haarlem. Hieronder een opengeslagen pagina van beide leerboeken. Ook het boek Patroontekenen & Ontwerpen bouwt voort op dit idee: door het maken van je eigen aangepaste patronen kun je altijd-passende kleding zelf maken.

Het boek wat ik te koop plaats is vermoedelijk uit 1935 en behoorlijk nostalgisch. Er zijn ook lessen met vragen die iemand vele jaren geleden in keurig handschrift heeft ingevuld. Zoals: “Waarmede wordt een mooi monogram geborduurd in een heerenjas?” (antwoord: met gele zijde). En: “Hoe brengt men gemakkelijk borduurpatronen over?” Antwoord: kalkeren.
En zo kwam ik op de gedachte om een oud pakje kalkeerpapier hierbij te leggen. Voor een verzamelaar of voor iemand die niet alleen de oude methode wil gebruiken, maar ook wat oud materiaal.