Links en rechtszwemmende visjes

Stel dat mensen (net als) visjes zijn. Alleen maar even voor de vergelijking. We zitten met elkaar in een afgesloten vissenkom, of we zwemmen met elkaar in een grote oceaan, dat maakt voor de vergelijking niet uit. Al die vissen en visjes zwemmen door elkaar heen. Grote en kleine, gekleurde en onopvallende, belangrijke en onbelangrijke, roofvissen en prooivissen. Allemaal in één kom of in één zee.

Iedere vis zwemt naar zijn aard,  eet naar zijn aard, paart naar zijn aard, plant zich voort naar zijn aard en schittert naar zijn aard. Ze zwemmen allemaal door elkaar heen en er is ruimte genoeg. Zou je denken. Want er zijn ook vissen die andere vissen opeten. De kleine vissen zijn de prooi van grote vissen. Als een kleine vis een roofvis op zich af ziet komen, moet hij maken dat hij wegkomt. Daar is geen discussie over mogelijk.

In dit opzicht pakken mensen het een beetje anders aan dan vissen. Mensen kunnen praten en er is wèl discussie mogelijk. Mensen bemoeien zich met andere mensen. Mensen maken ruzie. Mensen hebben meningen over hoe àndere mensen zich moeten gedragen en wat andere mensen wel en niet mogen zeggen. Mensen betwisten het land of het eigendom van een ander. Mensen voeren oorlogen. Vroeger met kanonnen en zwaarden, later met tanks en raketten. En vooral: met woorden!

Kranten vol woorden, televisieprogramma’s vol woorden, uren vol woorden en zinnen en redeneringen en uiteenzettingen en interrupties. Zo is het altijd geweest. Altijd. Mensen raakten eerst in gesprek en als dat te weinig opleverde dan werden ze boos en als dat te weinig hielp dan gingen ze schelden en als dat nog steeds onvoldoende uitwerkte dan gingen ze de ander zwart maken. Demoniseren, uitsluiten, ontslaan, belachelijk maken, de hele reutemeteut. Zo doen mensen als ze hun zin niet krijgen. En als ze de ander (de ‘vijand’) genoeg hadden gedemoniseerd, en als ze genoeg leugens en desinformatie hadden verspreid, dan gingen ze oorlog voeren.

We zijn er inmiddels al een beetje aan gewend geraakt (een beetje, want het went nooit). We zijn eraan gewend geraakt dat we zèlf op onderzoek moeten uitgaan om te weten wat we moeten geloven. En dat we onze kostbare tijd gewoon nìet moeten besteden aan het kijken naar onzinnige tv of het lezen van kranten waarvan we de uitgangspunten niet delen en waarvan we de leugens niet willen geloven. We moeten zèlf onze uitgangspunten onderzoeken, bepalen, toetsen en voeden.

Gelukkig kan dat ook. Er is meer dan genoeg informatie beschikbaar om een gefundeerde mening te vormen. En dan kunnen we met de andere vissen in de kom of in de zee gewoon bijdragen aan het Grote Debat over Belangrijke Zaken.
Zo is het altijd geweest, en nu niet meer.

Het wordt pas ècht eng als alle vissen die naar links zwemmen de rechten van de rechts-zwemmende vissen betwisten.
Als alle vissen die naar links zwemmen, de rechts-zwemmers gaan opeten.

Daar dacht ik allemaal niet aan toen ik deze visjes borduurde. Ik vond het gewoon leuk, links- en rechtszwemmende visjes. Maar nu ben ik eraan aan het wennen dat veel dingen niet leuk meer zijn.