Trend: Pronkrollen

Dit jaar kwamen in handwerkland de pronkrollen weer in de belangstelling en voor ik overga naar de kerst-spulletjes wil ik daar graag nog even aandacht aan besteden. Vroeger, ongeveer honderd jaar geleden, werden op de handwerkopleidingen de verschillende technieken grondig geoefend en de meisjes maakte losse lapjes van elke techniek. Aan het eind van de opleiding konden die op een lange lap aan elkaar worden gezet en kon de leerling daar een rol van maken. In die tijd was Frans vaak de voertaal voor de hogere stand en zo’n pronkrol werd dan ook een Souvenir de ma Jeunesse genoemd. Het meisje kon er mee pronken dat ze alle technieken goed beheerste en later werd het uiteraard een herinneringsrol.

Nu wordt de naam Pronk-herinneringsrol opnieuw gebruikt, door een grote groep borduur-liefhebbers die óók graag alle technieken wil leren. Dat gaat niet meer op opleidingen, maar in een facebook-groep en overal waar vrouwen elkaar aansteken om het ook eens te proberen.
Gelijk toen deze nieuwe belangstelling begon te groeien, werd al mijn boek over Souvenir de ma Jeunesse besteld; altijd al een zeldzaam boek en nu nog wat zeldzamer. In dit boek worden alle technieken uitgelegd en bevindt zich een lange strook waarop een rol is weergegeven via een mooie foto.

Na die bestelling maakte ik zelf ook nog maar een foto van die strook, voordat het op de post ging; met een herinneringsrol van iemand anders erbij. Deze is gemaakt door van iemands eigen oefenlapjes (dat kan, want in de vijftiger en zestiger jaren werden er ook nog zulke oefenlapjes gemaakt) of met verzamelde lapjes van anderen. Het resultaat is een lange rol die laat zien hoe het handwerkonderwijs vroeger al die technieken heeft aangeboden.

Dit voorjaar hoorde ik ook het verhaal van een vroegere handwerklerares uit Andijk (waar ik ook heb gewoond) die later textieldeskundige werd. Zij kreeg wel eens zulke oude lapjes, ook eens van de kinderen van een mevrouw die later dement werd. Zij maakte een herinneringsrol van die lapjes, leende die uit aan de mevrouw die geestelijk achteruit ging. Tot ieders verbazing begon die mevrouw te vertellen bij het zien van haar eigen lapjes die ze vroeger maakte: vele herinneringen uit haar jeugd kwamen weer boven! Daarna heeft de textieldeskundige nog veel meer van zulke herinneringsrollen gemaakt.

Zo hoort een blogje over deze rol nog wel bij mijn blogjes van dit jaar, want dit jaar is die aandacht dus begonnen en de verwachting is dat dit nog wel verder in de belangstelling zal komen.
Met een tweedelige invalshoek dus: handwerksters die graag zèlf ook weer al die technieken willen leren en doelbewust toewerken naar het maken van een lange techniekenrol, en bewogen vrouwen die zulke rollen willen gaan maken om ze wellicht aan te bieden in verzorgingstehuizen, waar ze een hulp kunnen zijn om herinneringen boven te laten komen. Vanuit beide invalshoeken is de naam Pronkrol heel terecht: vroeg of laat mag er grote waardering zijn voor wat mensen kunnen maken met naald en draad, in vele technieken. Bijzonder dat deze rollen nu weer in de belangstelling komen!

Tenslotte dan nog een voorbeeld van een techniek die door de toegenomen pronkrollenaandacht ook weer in de belangstelling is gekomen: borduren op tule-ondergrond. Dat was ruim honderd jaar geleden volop mode en wordt nu ook weer als uitdaging gezien.