Leeuw met zwaard op oud borduurlapje

Een mooi oud borduurlapje of ’teeckendoeck’ lag ’s morgens vroeg op een marktkraam van de antiekmarkt. Ik zei ‘goedemorgen’ tegen de standhoudster, die nog bezig was om uit te pakken, maar misschien zei ik ook wel ‘goedemorgen’ tegen de leeuw met het zwaard. De Nederlandse leeuw, die al zoveel eeuwen in onze heraldiek de hoofdrol speelt. Met zwaard, om daarmee dapperheid en heldhaftigheid en overwinning uit te drukken. Het lapje sprak me gelijk aan en ik kocht het.

“Voor m’n shop”, was m’n plan. En ik was ècht waar van plan om het erop te zetten. De produkt-foto is al gemaakt, alles ligt al klaar. Maar het lukt me niet. In die paar dagen sinds ik het kocht ben ik er al zo aan gehecht. En nu beslis ik toch maar om het zelf te houden. Voorlopig dan, want misschien denk ik er over een tijdje weer anders over.

In een merklap en een letterlap bestaat in oorsprong weinig verschil, omdat het doel hetzelfde is geweest, namelijk het oefenen van letters voor het merken van de linnenuitzet. De meisjes moesten vroeger ervoor zorgen dat ze een complete uitzet klaar hadden als ze gingen trouwen en alles voorzien van initialen. De naam ‘doeck’ werd vroeger veel vaker gebruikt. Bijvoorbeeld merckdoeck, teeckendoeck of naijdoeck. Wanneer dit woord vervangen werd door het woord lap is niet geheel duidelijk, want een taal leeft en evolueert geleidelijk.
En je hebt dus ook ‘borduurlapjes’, waar soms helemaal geen alfabet op staat, alleen de initialen. Bijzonder van dit oude borduurlapje vind ik het jaartal 1880. Toen werd de schoolwet aangenomen waarin waarin o.a. werd bepaald dat de lagere scholen onderwijs dient te te geven in ‘fraaie handwerken voor meisjes’. Dit was de aanzet voor de welbekende rode schoollapjes.
Meer uitleg over het gebruik van de namen van deze oude lapjes vind je hier.

Oude borduurlapjes zijn ook ‘fraai’ om te zien en deze week hoop ik elke ochtend een lapje in m’n shop te zetten. Ik heb er nog vier gekocht en ik zal dan niet meer op het laatste moment terugschrikken en bedenken dat ik het liever zelf wil houden. Het is wat, met die lapjes….. na bijna anderhalve eeuw hebben ze nog steeds grote charme. Vooral dit lapje met de heraldische leeuw.