Boekjes Merken, Mazen, Stoppen en Verstellen

“Stoppen en verstellen behooren tot de werkjes die zich niet zozeer in de gunst van de huisvrouw mogen verheugen. Meestal ontbreekt de tijd en groeit de inhoud van de verstelmand op onrustbarende wijze aan, zoodat men haar het liefst de rug toekeert.
Toch, als U eenmaal bezig is en ziet hoe het werk vordert onder Uw handen, hoe versleten kleedingstukken door het inzetten van lappen weer bruikbar worden, als in kousen en sokken, in plaats van de gaten, keurige stoppen ons toelachen, schenkt juist dit werk zoo’n groote voldoening. Dit boekje wil U helpen ieder stuk op de juiste wijze te verstellen.”

Zo begint het dunne rode boekje Stoppen Mazen en Verstellen, uitg. Beyer. Ondanks de bemoedigende woorden en praktische handreikingen bleven de meeste huisvrouwen er een hekel aan houden, en ze waren maar wat blij toen de industrie goedkope sokken produceerde waardoor ze niet meer hoefden te stoppen.

Het was allemaal al wèl heel degelijk aangeleerd, gedurende tientallen jaren. Meisjes moesten leren sokken breien, en dat was een belangrijk onderdeel van het onderwijs. Daar werden ook boekjes over gemaakt. Maar als die sokken eenmaal klaar waren, dan moesten ze ook worden versteld, want een sok was kostbaar en kon niet zomaar vervangen worden. Ook daar waren boekjes voor gemaakt. Ik heb zelfs vier van deze oude boekjes nu beschikbaar: twee bovenin de foto en twee opengeslagen onderop. Het oudste dateert van 1894, en dat plaats ik nu in mijn shop. Tegelijk ook een boekje uit 1911, zodat een liefhebber van deze oude boekjes wat keus heeft. Als die twee besteld zijn, dan plaats ik ook de andere boekjes. Zo doe ik het wel vaker: als een boekje besteld is maak ik soms een nieuwe scan als het een latere druk betreft, maar dan houdt het hetzelfde TWnummer.

Deze boekjes horen in de serie De Vrouwelijke Handwerken voor School en Huis, van A. Teunisse en A.M. van der Velden. Het boekje wat ik uit 1894 heb is een vierde, verbeterde druk, zodat wel de conclusie is te trekken dat deze boekjes in grote getale verschenen zijn. Bijna alle meisjes moesten hier de belangrijke vaardigheid van het stoppen uit leren.

Nog weer later verscheen er eens een serie Voortborduren op Grootmoeders Handwerk, en daarin was ook een deeltje over Stopwerk. Eigenlijk helemaal niet zoveel verschillende boekjes die over deze elementaire techniek verschenen zijn.

Op de foto ligt ook een grote oefensok, zoals dat vroeger altijd werd gedaan: op een witte sok moesten met rode katoen alle mogelijke stoppen worden geoefend. Die sok is ook voor m’n shop, net als het kindersokje en de gebreide muts. Mèt een ingebreid of opgemaasd merkje!