“Jet leerde Nederland macrameeën”

Enige weken geleden besteedde ik aandacht aan het overlijden van Henriette Beukers, die zoveel heeft betekend voor de ontwikkeling van het handwerk in Nederland. Binnen een uur nadat ik dit had vernomen legde ik wat boeken bij elkaar die zij had geschreven of waarover zij de redaktie had gevoerd en schreef mijn dagelijks blogje. Ik noemde haar in de titel van dat blogje Inspirator van Aandacht voor handwerk.

In de snelheid om dat blogje te maken, vergat ik twee boekjes die zij ook heeft geschreven: macramé en beter handwerken.
Deze week verscheen in dagblad Trouw een groot artikel wat een belangrijke kant van haar inspiratie benoemt, en kom ik er nog een keer op terug in een nieuw blogje. De aanhef van Trouw is: Jet (1937-2024) leerde Nederland macrameeën en was wars van ‘tuttig’ handwerken.

Omdat ik denk dat met name de oudere bloglezeressen dit interessant zullen vinden, citeer ik de eerste alinea’s uit dit artikel:

“Typisch iets voor huisvrouwen? Welnee, Henriette Beukers was sinds de jaren zestig een onvermoeibare vernieuwer van het handwerken. Zo maakte ze gedurfde keuzes als hoofdredacteur van de Ariadne.

Het ging Henriette, meestal kortweg Jet genoemd, niet om de waarde van de spullen. Wat haar mateloos interesseerde was de vraag: hoe is het gemaakt? Ze had een nieuwsgierige geest en wilde van elk product de techniek doorgronden. Naast textiel had alles van (riet)vlechtwerk haar belangstelling, of het nu een strooien hoed was of een sinaasappelnetje. Omdat ze zelf zo ongeveer alle handwerkvormen beheerste, wist ze als geen ander dat ook iets schijnbaar eenvoudigs technisch ingenieus kon zijn gemaakt.
Handwerken werd niet door iedereen even serieus genomen, lang gold het als typisch iets voor huisvrouwen. Jet, die allergisch was voor het wat tuttige imago, moderniseerde het ambacht. Een door haar in de jaren tachtig georganiseerde borduurwedstrijd voor mannen trok veel belangstelling, een teken dat het beeld  was gekenterd.

Ze schreef over handwerken in heldere taal en enthousiasmeerde een groot publiek om zelf aan de slag te gaan. Een regelrechte bestseller was haar laagdrempelige boekje Macramé dat in 1971 verscheen als nummer 33 in de serie ‘vaardige handen’. Van het boekje met paars-roze knoopsels op het omslag werden maar liefst 261.000 exemplaren verkocht. Jet leerde Nederland macrameeën en liet en passant zien hoe je de eeuwenoude knooptechniek, die oorspronkelijk vooral voor de versiering van kleding diende, op een nieuwe manier kon toepassen. Door het gebruik van (ruwe) materialen zoals sisal kreeg deze handwerktechniek een eigentijdse uitstraling die paste bij de vrijgevochtenheid in de jaren zeventig. Het succesnummer in het boekje, memoreerde ze later, bleek de plantenhanger.

Toen het handwerktijdschrift Ariadne in 1962 een nieuwe hoofdredacteur zocht zagen Jet en Henk een mogelijkheid voor een duobaan. Ze besloten samen te solliciteren en werden allebei voor de functie aangenomen. Twintigers waren ze, twee creatieve geesten die met elan en een frisse blik het imago van handwerken grondig afstoften in hun blad.”

Het artikel beschrijft verder haar levensloop, haar liefde voor het maken van poppen (o.a. enkele Fabeltjeskrantpoppen), haar presentatie van de Teleaccursus Zelf Kleding maken, en de grote projecten om de drie delen Het Komplete Handwerken te maken en daarna het tijdschrift Handwerken zonder Grenzen uit te geven. Henriette en Henk waren enthousiast over vele aspecten van handwerk: technieken, etnisch handwerk, overdracht van kennis, beschikbaar stellen van goed materiaal via hun postorderbedrijf.
Abonnees van Trouw kunnen dit artikel verder zelf lezen en anderen hebben dan hiermee een indruk gekregen van een groot kranten-artikel wat op gepaste wijze aandacht heeft gegeven aan een het overlijden van een vrouw die veel heeft betekend voor de ontwikkeling van het handwerk in Nederland. Daarbij was dat macramé-boekje dus een succesvol boekje en ook tweedehands is het bij mij lange tijd heel geliefd geweest. Omdat ook nu weer velen ontdekten dat die oude boekjes, die vroeger met zoveel kennis, deskundigheid en enthousiasme gemaakt zijn, nog steeds bruikbaar zijn.