Boeken handenarbeid en knutselen

Net als voor het handwerk-onderwijs zijn er ook voor de handenarbeid voor kinderen vele boeken verschenen. Veel van deze boeken hebben raakvlakken met het handwerk, maar in de tweede helft van de vorige eeuw kregen ze een volwaardige plek. En het waren er vooral véél!

Het begon al in de vijftiger jaren. Toen al stond het handwerk-onderwijs in de belangstelling van o.a. pedagogen en onderwijsinstellingen. Er werd een boekje geschreven over de “Grondslagen van de Handenarbeid”, waarin de ontwikkelingsfasen van het jonge kind het uitgangspunt waren. De ‘scheppende arbeid’, die zo belangrijk is voor de ontwikkelende mens, moest passen bij de leeftijd. En de creatieve gaven van kinderen konden het beste ontwikkeld worden bij een ‘harmonische levenshouding’ en natuurlijk ook bij de ‘constructief-technische mogelijkheden’. Daar werd van alles over geschreven, en dat legde de basis voor nog veel meer boeken die later verschenen.

In de zestiger en zeventiger jaren kwam er een explosie van alle mogelijkheden, en door het ‘werken met waardeloos materiaal’ pasten die ook bij de tijdgeest van toen. Er was nog wel volop aansluiting bij het onderwijs van eerdere decennia, en een kind kon nog wel op speelse wijze leren haken en breien, maar de ‘vrije expressie’ vierde hoogtij. Opnieuw een stroom van boeken die dat allemaal ondersteunden.

Onder verzamelaars van oude handwerkboeken nemen de boeken over handenarbeid en allerlei geknutsel een aparte plaats in. Nog iets meer dan de oude handwerkboeken geven deze knutselboeken een sterke indruk van die vroegere tijd, met volop illustraties en opmaak die vroeger zo aanspraken. Ik heb deze boeken altijd apart gehouden in een doos, en telkens als ik weer zo’n knutsel-boek tegenkwam, deed ik dat erin. Nu ging de doos open en heb ik al deze boeken in mijn shop gezet. Want – wie had dat twintig jaar geleden gedacht – knutselen is weer volop in de mode en al die leuke ideetjes om met ‘waardeloos materiaal’ iets leuks te maken spreken weer aan. En zelfgemaakte kadootjes passen nu weer helemaal bij ònze tijd!

Het zijn dus boeken met interessante inleidingen, met beknopte theorie van de culturele, psychologische, didactische en praktische grondslagen van de handenarbeid. En boeken die de fantasie (van kind en oudere) prikkelen en die de zin aanwakkeren om gauw het materiaal te zoeken om dat leuke ideetje uit te proberen. Daar zitten vast ook leuke Sinterklaas-ideetjes bij!