Vaandels in Sint Katelijnekerk in Mechelen

In Mechelen staat een katholieke Katelijnekerk die in de 13e eeuw in gotische bouwstijl opgetrokken in een destijds wat armere wijk. Het was een kerk voor het gewone volk, waarin populaire heiligen zoals Catharina en Antonius werden vereerd. Wij waren in Mechelen, op een regenachtige zondag, en kozen deze kerk om naar toe te wandelen. De eerste keer dat we in Mechelen waren, een paar jaar geleden, hadden we een boekje gekregen met een route langs acht monumentale kerken. Die wilde ik allemaal wel eens zien, had ik toen bedacht. Maar niet allemaal in één keer. Nu een goed moment voor nog een paar nieuwe kerken om te bezoeken in deze Belgische stad.

De afbeelding die ik naast de eerste foto plaatste heb ik van internet. Die tekening is uit de 19e eeuw, en het contrast laat zien hoeveel er in één eeuw is veranderd. Ik zocht nog wat verder, en kwam een website tegen met mooie foto’s van deze kerk, waarbij de fotograaf de moeite had genomen om de kerk eerst in prachtig licht te zetten. En zo zijn er talrijke afbeeldingen en accenten van dit soort oude kerken; soms uit artistiek oogpunt, soms vanuit religieus perspectief en soms vanuit architectonische of historische invalshoek.

Ik kies meestal voor de textiele invalshoek en wil dan graag inzoomen op wat oud handwerk, wat vaak nog te zien is in oude kerken. Prominent in deze ruimte staat een houten preekstoel met overvloedig houtsnijwerk, die ook meestal wel genoemd wordt in de beschrijvingen van het kerkinterieur. Aan de andere kant van het schip hangen twee vaandels, en die zijn ook interessant! In oude kerken is volop gebouwd met hout, steen en glas, maar ook de textiele kunst is onderdeel van de kerkschatten.

Op beide vaandels staat het heilige gezelschap van Jozef, Maria en Jezus. Ik wil graag nog wat weten over die vaandels en vraag aan de kerkbewaarder of deze er nu alleen hangen omdat de adventstijd is begonnen, maar hij zei dat ze er al een paar maanden hangen. Ik antwoord dat ik het best bijzonder vindt dat we deze gewoon kunnen zien, en hij zegt weer dat ze hard achteruit gaan. Daarna was het gesprek over de vaandels al gauw afgelopen en stel ik nog een andere vraag. “In het boekje wat hier ligt staat een route langs zeven kerken, maar klopt het dat het er een paar jaar geleden acht waren?” Ach, nu heb ik een snaar geraakt bij de beheerder. Hij zegt dat dat inderdaad zo is, en gaat dan vertellen over de kerk die nog niet zo lang geleden is verkocht. “Het kon niet meer langer. En ook deze kerk zal misschien binnenkort afgestoten en verkocht moeten worden. Er zijn nog maar een handjevol gelovigen over die zondags de mis bezoeken. En er zijn nauwelijks inkomsten meer.”

Het gaat voorbij, en je kon de pijn in het hart van deze wat oudere man merken. Bouwwerken die er eeuwen hebben gestaan, markant voor stad en inwoners, moeten soms leeggehaald worden. Nu nog was het bijzonder, om zulke oude vaandels te zien. In hun oorspronkelijke entourage. Het kan nog een tijdje duren, maar je voelt gewoon dat het verandert. Honderden jaren is alles zorgvuldig bewaard, maar het gaat waarschijnlijk niet nog honderden jaren mee.
Nu nog bijzonder, om zulk goudborduurwerk uit vroegere eeuwen te zien.