Wat onze handen kunnen maken

Het lijkt mij voor geen tegenspraak vatbaar, dat de mens meer wordt gevormd door datgene wat hij doet, dan door dat wat hij hoort. Dat citaat staat aan het begin van een boek uit 1953: Wat onze handen kunnen maken. Het was in die tijd een degelijk standaardwerk, waar talloze vrouwen hun inspiratie uit haalden. Dit handboek liep parallel aan het streven van het kunstnijverheidsonderwijs, en was daarom ook geschikt voor (kweek)scholen. Een greep uit de onderwerpen: Kaartweven (!!) Bandweven (!!) Vlechten met raffia, stro, riet, maisbladeren, Leerbewerking, Cartonnnage, Boekbinden, Houtbewerking, Het uitknippen van silhouetten, Linoleumsnijden, Smocken, en ook het ‘gewone’ Borduren, Haken en Breien. Je kon eruit leren hoe je pantoffels kon naaien, netten knopen, kwastjes en pompoentjes  maken, en leuke dingen kon maken met kralen, en nog veel meer!

Bijzonder dat dit boek nog een stofomslag heeft (ik plaats ook een exemplaar van Wat onze handen kunnen maken zònder stofomslag, want vaak werden die na langdurig gebruik weggegooid). Op het stofomslag lees ik nòg zo’n mooie stellige zin, die de diepe overtuiging weergeeft over de heilzame werking van handenarbeid: “Bij alle volkeren en in alle tijden is er het verlangen geweest op kunstzinnige wijze met eigen handen scheppende arbeid te verrichten. Trouwens, in het ‘zelf maken’ ligt voor ieder mens altijd een voldoening-gevend en bevrijdend element.” (die zin ga ik nog eens vaker citeren!)

En dan 25 jaar later: damesbladen kwamen met speciale bijlagen voor ‘Creatief Handwerken‘. Veel vrouwen bewaarden maakten er wat uit en/of bewaarden die nummers nog tientallen jaren. De invalshoek is precies hetzelfde als in 1953: veel voorbeelden en ideeën en uitleg om te stimuleren zelf bezig te zijn!
Beide uitgaven zijn nu ook weer leuk om te gebruiken en daarom legde ik ze samen op de foto. En ik vond het daarbij vooral leuk om de verschillen maar ook de overeenkomsten te zien. Je huis verfraaien, leuke cadeautjes maken, jezelf verwennen met een paar uren knutselen, mooie materialen gebruiken: dat is allemaal hetzelfde: al tientallen jaren!
Soms werden die oude boeken ook gebruikt als bewaarplaats van allerlei knipsels, waarop dingen staan die iemand ‘nog eens’ wilde maken. En ook dìe zijn leuk om weer te zien: o ja, zo was dat toen!

Nog even terug naar de degelijke en complete boeken uit begin jaren vijftig: hierin dus ook heel goede uitleg over Bandweven en Kaartweven: populaire onderwerpen waar maar weinig (aparte) boekjes van zijn. Maar deze boeken geven dus ook goede en gedegen uitleg hierover.