Groningse draden uit het koloniale verleden

In de monumentale kerk in Zeerijp moet het orgel worden gestut. Deze kerk ligt middenin het aardbevingsgebied. Tijdens het quiltfestival kwam de boodschap niet in woorden vanaf de kansel en ook niet in muziek vanuit het orgel. Maar de boodschap was zichtbaar in een 35 meter lang wandkleed. Een imposante wandkleed in een imposante kerk, met een heftige boodschap.

Dit wandkleed verbeeldt de sporen van het slavernijverleden van Groningen. De geschiedenis van dat verleden is lang onderbelicht gebleven. Gebouwen en objecten zijn niet alleen fraai en mooi, maar staan ook symbool voor de gruwelen van de slavernij en de misstanden in de koloniale handel. Dat maakt dat erfgoed bitterzoet. We leven nu in een tijd waarin de gelaagdheid van allerlei erfgoed duidelijk wordt: veel kunst en glorie en rijkdom kon alleen maar tot stand komen via slavernij en uitbuiting.

Voor ons was het bezoek aan deze kerk de afsluiting van de quiltroute, waarin we vele kerken en kerkjes van binnen hadden gezien. Overal hingen quilts of wandkleden die een boodschap uitdroegen, maar geen enkele was zo krachtig als deze. Ik hoorde ook een andere bezoeker zeggen: Dit was de meest indrukwekkende expositie.

Het wandkleed is ontworpen door Hedy Tjin, en heeft wat weg van het beroemde wandkleed van Bayeux. Je kunt het kleed van begin tot eind ‘lezen’. Hoe de tot slaaf gemaakten werken op de tabaksplantage. Hoe theebladeren worden geplukt door een tot slaaf gemaakte op een plantage in Zuidoost Azië. Het vervoer van gekapt suikerriet op de plantage, het plukken van de cacaovruchten, en nog veel meer details. Zo wordt je er bijna met de neus opgedrukt hoe ingrijpend het was voor al die mensen, om te werken voor de genotsmiddelen van anderen en er zelf aan onderdoor te gaan.

Het wandkleed is ontworpen door kunstenares Hedy Tjin en uitgevoerd door 600 vrijwilligers. Er is gewerkt in meerdere technieken. Het kleed wordt op meerdere plekken geëxposeerd. Want het dient een doel en heeft een boodschap, namelijk dat dit meer bekend moet worden.