Het laatste avondmaal (om te borduren)

De gebeurtenissen voorafgaand aan Pasen zijn best ingewikkeld. Er was een maaltijd van rabbi Jezus met zijn twaalf volgelingen, die enerzijds volgens de traditie van die tijd verliep. Met het drinken van wijn uit een beker (de ‘vrucht van de wijnstok’) en het eten van brood (en toen zei Jezus ineens dat dit zijn lichaam was) en met het zingen van lofliederen die al eeuwenlang werden gezongen.

Maar anderzijds verliep die maaltijd helemaal anders dan anders. Vanouds was die Sedermaaltijd een herdenking van de bevrijding van het joodse volk uit het land waarin ze onderdrukt werden en dat was zo’n grootse gebeurtenis geweest dat ze dat ieder jaar met Pesach herdachten. Maar nu zei Jezus dat ze die jaarlijkse maaltijd voortaan maar moesten vieren om hèm te gedenken, dus de hele instelling werd veranderd.

En het verliep ook anders dan anders omdat het ineens niet meer duidelijk was of die twaalf wel echt dezelfde bedoelingen hadden als hun meester. Eén van hen gaf een totaal andere wending aan de loop der gebeurtenissen door Jezus te verraden. Een dramatische gebeurtenis met verschrikkelijke gevolgen en dat spreekt al tweeduizend jaar tot de verbeelding en wordt ook al zo lang herdacht en uitgebeeld en nagespeeld. Dat uitbeelden deed Da Vinci al, in zijn beroemd geworden schilderij die de beeldvorming van miljoenen mensen heeft beïnvloed. En dat naspelen is de laatste jaren weer populair (dat was het in de Middeleeuwen ook al) doordat een jaarlijkse Passion op tv de geschiedenis met hedendaagse moderne muziek invulling geeft die de boodschap telkens op een andere manier accentueert. Het hele menselijke drama van vrienden die zich tegen je keren staat daarin centraal.

Het borduren van zo’n stramien met afbeelding van het schilderij van de meester van de Meester, is ook best ingewikkeld. Dit stuk stramien kreeg ik een half jaar geleden van iemand die dat speciaal naar mij kwam brengen. Het was van haar moeder geweest, en ze wilde dat het goed terechtkwam. Ik besloot het te bewaren voor Witte Donderdag, dat is de dag waarop de eeuwenoude kerk traditioneel dat laatste avondmaal nog eens viert. Het borduurwerk heeft waarschijnlijk eerst tientallen jaren in de kast gelegen van de oude moeder, nadat ze er eerst met goede moed aan was begonnen om het te borduren. De lijnen op het tafellaken, de balken op het plafond en de getraliede ramen waren nog wel te doen: die zijn geborduurd. Maar toen werd het moeilijker. Nu moesten die discipelen worden opgevuld met steekjes. Drie steken naast elkaar en het oog is al een zwarte vlek, niet zo mooi. Lastig om die gebogen mensenlijnen goed te krijgen. De blauwe mantel van Jezus ging ook nog wel, en zijn golvende haar, maar daarna lukte het niet meer. Het borduurwerk bleef liggen.

Het is ook knap ingewikkeld allemaal. Ik denk nog eens terug aan die hartelijke ontmoeting, met een vrouw van mijn leeftijd die speciaal die borduurwerken van haar moeder kwam brengen. Het was een leuke klik. En miljoenen gelovigen denken vandaag terug aan die maaltijd die Jezus ooit hield met zijn volgelingen, omdat er tijdens die maaltijd dingen gebeurden die de loop van de geschiedenis beïnvloedden.

Ik vind dit stramien eigenlijk wel passend: juist het onafgemaakte. Daardoor heeft het een boodschap van ‘niet te volbrengen’. Die gebeurtenissen van toen, die al zoveel eeuwen worden herdacht, gevierd, naverteld en uitgebeeld zijn ook nog steeds ‘niet te vatten’. Elk jaar opnieuw doen we allerlei pogingen. Maar het blijft toch nog steeds best ingewikkeld.

(Op de uitleg van nu-nl vind je een afbeelding van de beroemde DaVinci-weergave; leuk om te vergelijken met dit stramien).