Jute zakken werden vroeger in Rijssen gemaakt

Een eeuw lang beheerste de jute-industrie het leven in het Overijsselse stadje Rijssen. De Koninklijke Jutespinnerij en Weverij ter Horst kreeg in 1850 een order van de Nederlandsche Handel-Maatschappij voor de productie van juten koffiezakken. Dat bracht veel werkgelegenheid. Er werd een stoomjutegarenspinnerij opgericht met  spinmachines en weefgetouwen. De weefgetouwen konden nu worden aangedreven door stoom. Er kwam ook een spoorlijntje, en rond 1900 waren er al meer dan duizend arbeiders in de fabriek werkzaam. Het werk was zwaar, de dagen waren lang en de lonen waren laag. Eén van de eerste georganiseerde stakingen in Nederland vond plaats in Rijssen, om tegen de lage lonen en de lange werkdagen te protesteren.

De geschiedenis van de fabriek (bijgenaamd De Stoom) wordt nog levend gehouden in het plaatselijke museum. Hier maakte ik  (een tijdje geleden) deze foto van het oude weeftoestel waarop het jute werd geweven.
Jute wordt gemaakt van de planten Corchorus, die groeien in de Gangesdelta in India en Bangladesh. De planten kunnen wel drie meter hoog worden. Als ze bloeien, dan worden ze geoogst. Een foto in het museum gaf daar een indruk van.

Na een bloeitijd waarin de fabriek zelfs 2000 mensen in dienst had, nam de vraag naar jute af. Het bedrijf verloor de concurrentie met de landen waar de ruwe grondstof ook vandaan komt, en werd gesloten.
Door de natuurlijke en grove uitstraling is jute ook geliefd in de handwerkwereld. Jute zakken zie je niet zo vaak meer (straks tegen de sinterklaastijd wel weer) maar als je wat kunt vinden is het fijn knutselmateriaal. Het leuke boek Poppen maken van jute laat zien hoe eenvoudig het is om het jute te gebruiken voor eenvoudige popjes. De foto’s in dit boek zijn aantrekkelijk en duidelijk.

Het jute-museum in Rijssen is niet groot, maar wel de moeite waard om een keer te bezoeken als je toch in de buurt bent. Het is interessant om kennis te nemen van de jute-industrie die ooit zo’n belangrijke rol speelde en die het hele land van zakken voorzag.