Oud handwerkboekje om te restaureren

Vorig jaar vertelde ik dat mijn man de opleiding tot Handboekbinden met succes heeft afgerond. Daarna had hij de mogelijkheid om nog een vervolgopleiding te doen: Boekrestauratie. Oude boeken worden op vakkundige wijze hersteld en daar zijn allerlei technieken voor.
Op de eerste les moesten de cursisten kapotte boeken meenemen die door de docent werden besproken, liefst boeken die zo oud mogelijk waren en in aanmerking komen voor een tijdrovende restauratie. Al gauw bleek dat mijn man de meeste boeken bij zich had: allemaal oude handwerkboeken!

Hij heeft op zolder een klein atelier ingericht en daar doet hij nu elke week zijn huiswerk, en past alles toe wat hij op de opleiding leert. De restauratie van een boek begint met het nauwkeurig vastleggen van de schade en het in kaart brengen van wat er allemaal mis mee is. Deze “Handleiding voor het Examen in de Nuttige Handwerken” was een prima oefenobject. Het lag helemaal uit elkaar en het boek was geplakt met vergeeld plakband en zwarte tape, en dat is wel de slechtste staat waarin je een boek kunt aantreffen, want plakband is voor oude boeken vreselijk spul. Het kostte eerst al een paar uur om dat plakband vakkundig te verwijderen.

Daarna begon de restauratie. De pagina’s werden met Japans papier opgevuld en gelijmd (natuurlijk met speciale lijm). Vervolgens het  opnieuw naaien van de katernen, nieuw rugje, hoekjes bijvullen en bijkleuren.

Ik ging even boven bij hem kijken, toen de pagina’s nog los lagen, en maakte een paar foto’s zodat goed te zien is hoezeer het boek helemaal uit elkaar heeft gelegen. En wat leuk om dan de doos met oude handwerkjes erbij te pakken en te laten zien waarom deze oude boekjes zo waardevol zijn: ze geven een duidelijke illustratie van de voorbeelden en patronen van die oude handwerkjes.

Je kunt oude handwerkboeken natuurlijk ook zonder restauratie bewaren en koesteren, maar dit is leuker. De opdracht voor de restauratie van dit boekje was: zorgen dat het weer goed hanteerbaar en bruikbaar is, en dus niet alleen een boekje meer is wat nog verder uit elkaar valt zodra je het vastpakt. Dat is goed gelukt. En komt dit boekje dan nu in mijn shop? Nee, voorlopig in ieder geval niet. Want het boekje zèlf was vroeger een ‘Examen-handleiding’, maar nu dient het ook weer voor een examen, namelijk als voorbeeld van een met succes gerestaureerd boekje voor de opleiding.