Friemelen voor ouderen met dementie

Naar schatting zijn er in Nederland 200.000 mensen met de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. De eerste tekenen zijn bijvoorbeeld dat je de weg naar huis niet meer weet, of dat het niet meer lukt met boodschappen doen. Maar als het dan erger wordt, komt er vaak een moment dat iemand moet worden opgenomen in een tehuis. Heel verdrietig.

Mensen met deze vorm van dementie kunnen erg onrustig worden, door onder- en overprikkeling. Ze gaan vaak heen- en weer lopen en tonen allerlei onrustig gedrag. Ook hun handen en vingers zijn steeds in beweging. Ze zòeken iets, ze willen iets aanraken, vastpakken. Speciaal voor hen maakt mevrouw Lebruin haar ‘Friemelkussens’. Al vele malen heeft zij mogen meemaken (en mogen horen van de medewerkster in een verzorgingstehuis met wie zij regelmatig contact heeft) hoe het werkt. Mensen krijgen zo’n kussen op schoot en worden dan rustig nu ze iets te friemelen hebben.

Ook een ‘Friemellap’ werkt op dezelfde manier (hieronder drie foto’s, ook om anderen ideeën te geven). Er zit altijd een kleine korte rits op, die open en dicht kan. Als verrassing zit er dan àchter de rits een lapje in een ander dessin. Verder zijn er knopen (liefst grote, die een oudere hand kan omvatten), kralen aan een gehaakt koordje (dat ligt zo lekker in de hand, en klikt een beetje). Maar ook gespen en linten en kleine beestjes kunnen eraan bevestigd worden. Alles wat aangeraakt en vastgepakt kan worden geeft een goed tast-gevoel.

Ik was bij mevrouw Lebruin op bezoek en ze liet me alles zien. Ook kleine friemelzakjes had ze liggen. Daarin stopt ze grote kralen, die ze in overvloed krijgt van iedereen die weet dat ze hiermee bezig is. Of anders in de kringloopwinkel. Ze liet me ook de krant zien, die vorig jaar aandacht besteedde aan deze belangrijke vrijwilligersbijdrage die ze levert. Hònderden kussens en friemellappen heeft ze zo al gemaakt, en zowel het krantebericht als dit blogje willen hetzelfde bereiken: dat dit verder bekend wordt!
Mevrouw Lebruin is vroeger coupeuse geweest, en heeft haar hele leven genaaid en gehandwerkt, en tot op hoge leeftijd heeft ze daar nog geen genoeg van. Maar ook anderen zonder een gedegen opleiding kunnen dit vast. Iedereen die het leuk vindt om met lapjes en fournituren bezig te zijn kan een bijdrage leveren aan het maken van deze friemelkussens en friemellappen, die een beetje rust kunnen geven aan oudere mensen die iets zoeken om te doen met hun handen.

Tenslotte nog een paar voorbeelden van drie friemellappen. Elke lap heeft een thema, uitgaande wat de print van het lapje. Tussen voor- en achterkant wordt ook altijd een ‘krakertje’ gestopt. Dat kan een schoongemaakt chipszakje zijn, of iets waar vleeswaren in waren verpakt. Dat geeft ook weer een verrassend effect. Dit wordt altijd rechts verwerkt.

Een stukje bont verwerken is ook een goed idee, maar de lap moet wel wasbaar blijven. Hier is het stukje bont met een knoop bevestigd: het kan er voro de wasbeurt af en er later weer op. Vingerpoppetjes verwerken kan ook. Of een klein poppetje of knuffeltje.

De meeste kussens en lappen (een paarhonderd inmiddels!) hebben hun weg al gevonden via het plaatselijke verzorgingstehuis, maar deze kon ik nog fotograferen omdat ze net klaar waren. Meer ideeën kun je vinden op de Pinterest pagina van mevrouw Lebruin. Wat zou het mooi zijn als er nog veel meer ouderen baat kunnen hebben bij dit soort Friemellarijen.